5 lutego 2019 r. Biuro Analiz Sejmowych wydało opinię w sprawie anonimowej petycji dotyczącej uchylenia art. 41 Kodeksu wykroczeń, czyli likwidacji „środka karnego, jakim są pouczenia”.
Biuro Analiz Sejmowych zdecydowanie negatywnie opiniuje samą petycję, natomiast dostrzega problem, że przepis ten nie określa przesłanek stosowania pouczeń. W konsekwencji nie jest w pełni jasne zdaniem BAS, czym powinien kierować się funkcjonariusz podejmując decyzję o rezygnacji z nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego, a zastosowaniu pouczenia.
Treść całej opinii Biura Analiz Sejmowych – zamieszczamy w załączniku. A na końcu artykułu treść całej petycji.
Poniżej niektóre istotne fragmenty opinii odnoszące się do bulwersujących stwierdzeń autora zawartych w petycji.
(…)Powyższe nie pozwala odnieść się z aprobatą do postulatu wysuniętego w petycji. Wręcz przeciwnie – z uwagi na to, że pomija on specyfikę prawa wykroczeń i postępowania w sprawach o wykroczenia, a także wywołuje wątpliwości natury konstytucyjnej – należy go ocenić krytycznie. Dodatkowo godzi się zauważyć, że pomieszczona w petycji argumentacja bazuje na nieuprawnionej supozycji, iż art. 41 k.w. jest stosowany przez funkcjonariuszy Policji „w zamian za przyjęcie korzyści majątkowej” i zachęca owych funkcjonariuszy „do odstępowania od swoich obowiązków (wystawianie mandatów), w zamian za przyjęcie korzyści majątkowych od potencjalnych sprawców wykroczenia”. Jeśli wnoszący petycję posługuje się takimi kontrowersyjnymi twierdzeniami, to powinien je przynajmniej uprawdopodobnić, a jeśli tego nie uczynił – jak ma to miejsce w analizowanej petycji – to należy te twierdzenia potraktować jako dowolne (…).
(…) Potwierdzenia w rzeczywistości nie znajduje również przekonanie wnoszącego petycję, iż „widoczny jest wzrost liczby zabitych i rannych osób na drogach w tegorocznym roku kalendarzowym” (data złożenia petycji wskazuje, że chodzi tu o rok 2018). Nie opublikowano jeszcze kompletnej statystki policyjnej dotyczącej stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym w roku 2018 r., jednakże z najnowszych danych cząstkowych wynika, że w listopadzie 2018 r. w wypadkach drogowych 251 osób zginęło, a 2 557 osób zostało rannych, w październiku 2018 r. było to – odpowiednio – 298 i 3 581 osób, a we wrześniu 2018 r. – odpowiednio – 262 i 3 434 osób. Dla porównania w listopadzie 2017 r. w wypadkach drogowych zginęło 261 osób, a 3 223 osoby zostały ranne, w październiku 2017 r. było to – odpowiednio – 272 i 3 841 osób, a we wrześniu 2017 r. – odpowiednio – 282 i 3 446 osób 9 . Jak widać, wbrew twierdzeniom petycji, nie sposób tu mówić o tendencji wzrostowej. Ważniejsze jest jednak to, że nie da się w sposób uprawniony zrekonstruować relacji między stosowaniem art. 41 k.w. a liczbą osób, które zginęły lub zostały ranne w wypadkach drogowych.(…)
(…) Ponadto, wątpliwe znaczenie dla utrzymania w systemie prawa wykroczeń środków oddziaływania wychowawczego ma wskazywany przez wnoszącego petycję spadek „wpływów z mandatów do budżetu państwa”. Elementem oceny, czy mamy do czynienia z właściwym środkiem reakcji na wykroczenie, nie jest bowiem to, jakie wpływy do budżetu państwa generuje ten środek. Dyskusyjne jest twierdzenie wnoszącego petycję, że środek oddziaływania wychowawczego „nigdy nie był (nadal nie jest) skutecznym środkiem wychowawczym”. (…)
(…)W końcu nietrafny jest pogląd wnoszącego petycję, który odmawia funkcjonariuszom Policji prawa/kompetencji do oceny stopnia społecznej szkodliwości wykroczenia (…).
Opowiadając się za utrzymaniem w systemie prawa wykroczeń środków oddziaływania wychowawczego nie sposób jednocześnie nie zauważyć, że mankamentem art. 41 k.w. jest to, że przepis ten nie określa przesłanek stosowania owych środków. W konsekwencji nie jest w pełni jasne, czym powinien kierować się organ pozasądowy podejmując decyzję w przedmiocie rezygnacji z występowania do sądu z wnioskiem o ukaranie lub nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego, oraz poprzestania na zastosowaniu środków pozakarnych, o jakich mowa w art. 41 k.w.
Wnioski BAS
W podsumowaniu należy stwierdzić, że wysunięty w petycji postulat uchylenia art. 41 k.w. i likwidacji środków oddziaływania wychowawczego nie zasługuje na aprobatę. Należałoby natomiast rozważyć nowelizację art. 41 k.w., idącą w kierunku określenia przesłanek stosowania środków oddziaływania wychowawczego.
*****
Poniżej treść anonimowej petycji (pisownia oryginalna):
PETYCJA BKSP-145-441/18
w sprawie uchylenia art 41 kodeksu z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń. Artykuł dotyczy specyficznego środka karnego jakim jest „pouczenie”.
W latach 90-tych, gdy w służbach mundurowych panowała olbrzymia korupcja, ten środek stosowany był (przez niektórych policjantów najwidoczniej nadal jest skoro widoczny jest wzrost liczby zabitych i rannych osób na drogach w tegorocznym roku kalendarzowym) w stosunku do wielu piratów drogowych w zamian za przyjęcie korzyści majątkowej np butleki z alkoholem, pieniądze, biżuteria. Środek jakim jest „pouczenie” nigdy nie był (nadal nie jest) skutecznym środkiem wychowawczym, ponieważ „pouczając” kogoś, iż dopuszcza się wykroczenia, nie ma się 100 % pewności czy ta osoba po raz pierwszy w życiu została pouczona o dopuszczeniu się wykroczenia czy po raz 150 (słownie: sto-pięcdziesiąty).
Pozostawienie art. 41. kodeksu wykroczeń, pozostanie zachętą policjantów do odstępowania od swoich obowiązków (wystawiwanie mandatów), w zamian za przyjęcie korzyści majątkowych od
potencjalnych sprawców wykroczenia.
Od oceny czy dane wykroczenie tj. zaparkowanie samochodu na drodze pożarowej, zaparkowanie w strefie obowiązywania zakazu ruchu w obu kierunkach, wyprzedzanie na pasach, wymuszanie
pierszeństwa, wyprzedzanie na trzeciego, są czynami niskiej szkodliwości społecznej są sądy powszechne a nie policjanci.
Spadek wpływów z mandatów do budżetu państwa przy jednoczesnym wzroście kolizji i wypadków śmiertelnych na drogach w tym roku w stosunku do lat poprzednich budzi wątpliwości czy sprawcy nie zostali wcześniej za podobne wykroczenia „puczeni” przez Policjantów w zamian za wręczenie korzyści majątkowych. Oczywiście tego udowodnić się nie da, lecz można się tylko tego domyśleć mając na uwadze, iż Policjanci ochoczo przyznają się, że „chcieliby zarabiać więcej”.
Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej petycji poprzez uchylenie art. 41 kodeksu wykroczeń, który tylko zachęca „słabo zarabiajacych policjantów” do przyjmowania korzyści majątkowych w zamian za „pouczenie”.
Bezpieczeństwo na drogach jest ważniejsze od od pieniędzy!
*****
