Komendant Główny Policji chce, by wszystkie wypłacane policjantom świadczenia scalono w jeden dodatek i włączono go do uposażenia, Związek krytykuje ten pomysł twierdząc, że kosztem utraty szeregu świadczeń szykuje się podwyżkę, ale za 0 zł!
Przygotowano dwa warianty, z żadnym nie zgadza się NSZZ Policjantów, prezentując zdanie odrębne.
29 czerwca 2017 r., Komendant Główny Policji powołał „Zespół do opracowania i uzgodnienia projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie scalenia aktualnie wypłacanych policjantom dodatków i świadczeń finansowych w jeden dodatek do uposażenia.” W składzie Zespołu znalazł się przedstawiciel Zarządu Głównego NSZZ Policjantów.
Zespół wziął na warsztat kilkanaście świadczeń wypłacanych policjantom jednorazowo, raz w roku bądź co miesiąc. Mają one zostać scalone w taki sposób, by po włączeniu do uposażenia nie powodowały dodatkowych kosztów dla budżetu Policji. Przygotowane przez Zespół warianty obejmują:
– równoważnik w zamian za remont mieszkania;
– równoważnik za brak lokalu mieszkalnego;
– pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego;
– równoważnik w zamian za umundurowanie;
– równoważnik pieniężny w zamian za wyżywienie;
– zwrot kosztów dojazdu;
– zwrot kosztów dojazdu policjantom przeniesionym z urzędu, którzy nie przesiedlili się do nowego miejsca służby;
– dopłata do wypoczynku;
– zryczałtowany równoważnik za przejazd środkami transportu drogowego;
– zryczałtowany równoważnik na pokrycie kosztów przejazdu dla policjantów skierowanych do szkoły lub na przeszkolenie;
– świadczenia pieniężne określone w art. 108 ust. 1 pkt 1 i 5 i 109 uop:
– zasiłek na zagospodarowanie wypłacany policjantowi mianowanemu na stałe i należności za podróże służbowe i przeniesienia.
Wariant 1. zakłada połączenie wypłacanych i przyznawanych równoważników w oparciu o kryterium zbieżności przedmiotowej oraz pozostawienie w niezmienionej formie tych równoważników, które takiego kryterium nie spełniają. Zespół zaproponował następujące dodatki:
– Dodatek o charakterze mieszkaniowym, składający się z aktualnie wypłacanych: równoważnika za remont lokalu, równoważnika za brak lokalu mieszkalnego, pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, należności wypłacanych za zwrot kosztów dojazdu z miejscowości pobliskiej do miejsca pełnienia służby, należności wypłacanych za zwrot kosztów dojazdu policjantom przeniesionym z urzędu, którzy nie przesiedlili się do nowego miejsca pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej oraz należności z tytułu zasiłku na zagospodarowanie, zasiłku osiedleniowego, ryczałtu z tytułu przeniesienia.
– W jeden dodatek socjalny połączono by należności z tytułu dopłaty do wypoczynku zryczałtowanego równoważnika za przejazd środkami transportu zbiorowego;
– Jako samodzielne świadczenia na dotychczasowej zasadzie pozostawiono by równoważnik pieniężny w zamian za umundurowanie oraz równoważnik pieniężny w zamian za wyżywienie. Dotychczasową formułę zachowałyby również należności wypłacane z tytułu zwrotu kosztów przejazdu do szkół oraz zwrotu kosztów nauki.
W porównaniu do danych finansowych za lata 2015 – 2016 wyliczonych w odniesieniu do stanu etatowego Policji, włączenie do uposażenia nowo utworzonego dodatku mieszkaniowego skutkowałoby wzrostem tego uposażenia o 182,32 zł. Włączenie nowo utworzonego dodatku socjalnego, to kolejne 94,77 zł. Na skutek włączenia obydwu tych dodatków uposażenie policjanta wzrosłoby miesięcznie o 277,09 zł.
Wariant 2. zakłada połączenie w jeden dodatek wszystkich wypłacanych i przyznawanych na podstawie przepisów ustawy o Policji równoważników i innych należności finansowych. W praktyce oznacza likwidację: równoważnika za remont lokalu; równoważnika za brak lokalu mieszkalnego; pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego; należności wypłacanych za zwrot kosztów dojazdu z miejscowości pobliskiej do miejsca pełnienia służby; należności wypłacanych za zwrot kosztów dojazdu policjantom przeniesionym z urzędu, którzy nie przesiedlili się do nowego miejsca pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej; należności z tytułu zasiłku na zagospodarowanie; zasiłku osiedleniowego; ryczałtu z tytułu przeniesienia; równoważnika pieniężnego w zamian za umundurowanie; równoważnika pieniężnego w zamian za wyżywienie; należności z tytułu dopłaty do wypoczynku; zryczałtowanego równoważnika za przejazd środkami transportu zbiorowego; należności wypłacanych z tytułu zwrotu kosztów przejazdu do szkół oraz zwrotu kosztów nauki.
W tym wariancie wszystkim policjantom, bez względu na rodzaj służby, byłby wypłacany do uposażenia tylko jeden dodatek. Biorąc pod uwagę te same dane finansowe, co w wariancie 1., miesięczny skutek finansowy w przeliczeniu na jednego policjanta wyniósłby 430,06 zł.
Obydwa warianty pociągają za sobą gigantyczne wręcz zmiany w obowiązujących przepisach zarówno w tych, które składają się na tzw. pragmatykę służby, jak i w przepisach podatkowych, jeśli chodzi o wyłączenie spod opodatkowania nowych świadczeń (wariant 1) lub świadczenia (wariant 2).
Dokonując analizy szans i zagrożeń Zespół uznał, że zmiana spowoduje uproszczenie i skrócenie obsługi dotychczasowego systemu świadczeń i należności poprzez ograniczenie ich liczby. Uznano to za jedyną korzyść. Do zagrożeń zaliczono konieczność wycofania z obrotu prawnego dotychczas wydanych aktów administracyjnych, które określają uprawnienia. Wiązać się to może z długotrwałymi procedurami kontroli sądowo-administracyjnej, a w sprawach mieszkaniowych także z koniecznością rozstrzygania sporów przed sądami powszechnymi. To może spowodować duże zaangażowanie służb finansowych i logistycznych w pierwszym okresie obowiązywania nowych regulacji i zniwelować jedyną korzyść – oszczędności wynikające z ograniczenia liczby wypłacanych świadczeń.
W obydwu wariantach włączenie do uposażeń nowo utworzonych dodatków spowoduje zdaniem Zespołu zmianę podstawy do obliczenia emerytury. Wyższa emerytura, to bowiem wyższe wydatki Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA. Zespół zwraca również uwagę na trudności w określeniu statusu osób, które nabyły prawo lub uzyskały świadczenie, a następnie na równi z innymi uzyskałyby prawo do dodatku realizującego podobną funkcję na nowych zasadach.
Drugi wariant włączający do uposażenia wszystkie świadczenia i należności, łącznie z tzw. mundurówką może wpłynąć negatywnie na wygląd i wizerunek formacji oraz spowodować wzrost kosztów związanych z zakupem umundurowania. Z jednej bowiem strony będzie wypłacany dodatek, mieszczący w swoim zakresie równoważnik za umundurowanie, a z drugiej – jednolity dodatek wypłacany w tej samej wysokości, nawet gdy policjant pobierze nowy składnik umundurowania w naturze. Oprócz tego, drugi wariant nie wpisuje się w aktualne założenia polityki prorodzinnej rządu. Wypłata uśrednionego dodatku nie będzie uwzględniała aktualnych „norm” przyznawania świadczeń uzależnionych od liczby członków rodziny policjanta, przyznając swoiste preferencje funkcjonariuszom nieposiadającym rodziny. Zdaniem Zespołu wszystko to może spowodować jeszcze większe zróżnicowanie między Policją i innymi służbami mundurowymi w zakresie systemu świadczeń i może skutkować zmniejszeniem atrakcyjności służby w Policji.
W nieco inny sposób do szans i zagrożeń podszedł w Zespole przedstawiciel NSZZ Policjantów. Zaprezentował on odrębne stanowisko, niejako w oderwaniu od ogólnie zaproponowanych wariantów, ale zgodne z kierunkami w których powinniśmy podążać, by istniejący system rzeczywiście mógł zaspakajać potrzeby policjantów.
„W ocenie ZG NSZZ Policjantów nie wszystkie świadczenia wymienione w zestawieniu uznać można za dodatkowe wsparcie finansowe. W żadnym wypadku do takiej kategorii nie można zaliczać równoważnika w zamian za umundurowanie”.
Obowiązek zapewnienia umundurowania w naturze, w tym też wypłacania ekwiwalentu w zamian za umundurowanie jest rozwiązaniem funkcjonującym również w prawie pracy. Policjanci, podobnie jak np. pracownicy przedsiębiorstw budowlanych, również zaopatrywani są w odzież roboczą, z tym że odzież ta oprócz funkcji ochronnej spełnia jeszcze inną funkcję – informuje obywateli, że osoba nosząca taką odzież jest funkcjonariuszem publicznym i w pewnych warunkach należy podporządkować się jej poleceniom. Pod względem wypłacanego ekwiwalentu, pomiędzy odzieżą zapewnianą pracownikom a mundurem policjanta nie ma absolutnie żadnej różnicy. Ekwiwalent w zamian za umundurowanie nie może być więc traktowany jako dochód policjanta, w związku z czym nie można go włączać do uposażenia, a nawet traktować w kategorii „świadczenia”.
Podczas rozważań nad łączeniem niektórych świadczeń pozapłacowych nie można zapominać, że ekwiwalent w zamian za umundurowanie nie został utworzony w trosce o policjantów i o ich niskie uposażenia, ale ze względu na brak możliwości zapewnienia wszystkim policjantom umundurowania w naturze. Wypłacanie policjantom ekwiwalentu mundurowego jest po prostu rozwiązaniem dużo tańszym aniżeli utrzymywanie całej infrastruktury umożliwiającej zaopatrywanie wszystkich w nowe umundurowanie i wymianę zużytego.
Jako dochodu nie można traktować także takich świadczeń jak: zwrot kosztów dojazdu; zwrot kosztów dojazdu dla policjantów przeniesionym z urzędu, którzy nie przesiedlili się do nowego miejsca służby; zryczałtowany równoważnik na pokrycie kosztów przejazdu dla policjantów skierowanych do szkoły lub na przeszkolenie czy też należności za podróże służbowe i przeniesienia. Świadczenia te bowiem stanowią rekompensatę – w większości przypadków niestety tylko częściową – kosztów ponoszonych przez policjantów w związku ze służbą. Poza tym, ta kategoria świadczeń finansowych również ma swoje odpowiedniki w Prawie pracy, podobnie zresztą, jak równoważnik pieniężny w zamian za wyżywienie należne policjantowi w czasie wykonywania obowiązków służbowych na tzw. świeżym powietrzu w okresie od 1 listopada 31 marca. Ten równoważnik należałoby przede wszystkim urealniać, ponieważ norma w wysokości 2,71 zł (brutto!) jest zwyczajną kpiną. Już sam szacunek do policjantów nakazuje, by zamiast tworzyć karkołomne rozwiązania prawne, zająć się trzeba ustaleniem stawki, która pozwoli na zakup prawdziwego posiłku.
W ocenie Zarządu Głównego NSZZ Policjantów, do kategorii świadczeń pieniężnych, które bezwzględnie powinny zachować swój charakter pozapłacowy (nie wchodzić do uposażenia), ale niektóre z nich dałoby się połączyć po uprzednim urealnieniu zaliczyć można: pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego; równoważnik w zamian za remont mieszkania; równoważnik za brak lokalu mieszkalnego; dopłatę do wypoczynku; zryczałtowany równoważnik za przejazd środkami transportu drogowego oraz zasiłek na zagospodarowanie wypłacany policjantowi mianowanemu na stałe.
Pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego nie stanowi dziś żadnej alternatywy dla uprawnienia wynikającego z art. 88 ust. 1 uop, a przecież powinna. Skoro policjantowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego z uwzględnieniem członków jego rodziny, a Policja nie może mu tego zapewnić, powinien on otrzymać świadczenie, które zaspokoi tę potrzebę albo przynajmniej realnie mu to ułatwi. Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych takie możliwości daje, dlaczego więc ustawa o Policji miałaby tego nie gwarantować?
System obowiązujący w Polsce dopuszcza różnicowanie sytuacji prawnej w obrębie poszczególnych formacji mundurowych, ale żeby nie była to dyskryminacja, zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy i żołnierzy odpowiadać musi zróżnicowaniu specyfiki służby. Specyfika służby policjanta i żołnierza zawodowego pod tym względem istotnie się nie różni, wobec czego nie powinny różnić się także pod względem świadczeń mieszkaniowych.
Skoro więc temat świadczeń mieszkaniowych został już podjęty, Komendant Główny Policji powinien wykazać się nieco większą konsekwencją i podjąć starania o urealnienie wysokości ekwiwalentu na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Norma pomocy finansowej przypadająca na jednego członka rodziny policjanta wynosi dzisiaj 4 755 zł brutto. Norma przypadająca na członka rodziny żołnierza, w ramach tzw. odprawy mieszkaniowej wynosi 45 tys. zł i przewyższa normę policyjną aż… dziesięciokrotnie. Oprócz tego, żołnierze zawodowi przenoszeni do innych garnizonów otrzymują comiesięczną dopłatę do czynszu mieszkaniowego w wysokości od 360 do 900 zł, w zależności od regionu (tzw. współczynnik świadczenia mieszkaniowego zależny od garnizonu).
Nowa stawka zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. Średnia wysokość tego świadczenia wynosi obecnie 644,28 zł i otrzymuje ją 52 tys. żołnierzy zawodowych a średnia wysokość świadczenia odpowiadającego naszej dopłacie do uzyskania lokalu mieszkalnego wynosi 190 000 zł! Czy znajdzie się ktoś, kto uzna taką różnicę za normalną?
W żywotnym interesie Policji, za którą Komendant Główny Policji ponosi przecież odpowiedzialność jest dążenie do poprawy sytuacji socjalno-bytowej swoich podwładnych. Nie da się myśleć poważnie o usprawnianiu Policji z pominięciem poważnego myślenia o policjantach. W przeciwnym wypadku lepiej nie brać się za scalanie czegoś, czego scalać się nie powinno chociażby ze zwykłej przyzwoitości.
Zachęcając Pana Komendanta Głównego Policji do podjęcia działań w rzeczywistym interesie policjantów, Zarząd Główny NSZZ Policjantów dopuszcza możliwość połączenia tylko dwóch świadczeń – dopłaty do wypoczynku ze zryczałtowanym równoważnikiem za przejazd środkami transportu drogowego (art. 73 uop.) – oczywiście przy zachowaniu dotychczasowego mechanizmu waloryzacji tych świadczeń i niewłączaniu tak scalonego świadczenia do uposażenia. Zachowanie odrębności pozostałych świadczeń, przynajmniej w sensie technicznym, ułatwi ich waloryzowanie, co przy połączeniu w jeden dodatek byłoby absolutnie niemożliwe, gdyż zatarciu uległyby pierwotne funkcje poszczególnych elementów składowych.”
Biuro Prasowe Zarządu Głównego NSZZ Policjantów
