Na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji opublikowano we wtorek (24.10) projekt ustawy o jawności życia publicznego. Głównym celem nowych przepisów ma być wzmocnienie transparentności państwa.
Projekt przewiduje m.in. stworzenie jawnego rejestru umów cywilnoprawnych w sektorze publicznym oraz nowy wzór jawnych i jednakowych dla wszystkich zobowiązanych oświadczeń majątkowych.
Ustawa, która ma obwiązywać już od nowego roku, będzie zawierać obowiązek wprowadzenia wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w sektorze publicznym oraz w średnich i większych firmach. Ma też m.in. wprowadzić do polskiego prawa pojęcie sygnalisty – osoby informującej o nieprawidłowościach, która będzie chroniona z mocy ustawy.
Kim jest sygnalista?
Zgodnie z projektem ustawy sygnalista to osoba fizyczna lub przedsiębiorca, której współpraca z wymiarem sprawiedliwości może niekorzystnie wpłynąć na jej sytuację życiową, zawodową lub materialną. Współpraca z wymiarem sprawiedliwości ma polegać na zgłoszeniu informacji o możliwości popełnienia przestępstwa przez podmiot, z którym sygnalista jest związany umową o pracę lub innym stosunkiem umownym.
O nadaniu statusu sygnalisty decyduje prokurator, w przypadku przekazania wiarygodnych informacji dotyczących możliwości popełnienia przestępstwa, takiego jak między innymi: płatnej protekcji, oszustwa, wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym, praniu brudnych pieniędzy, niwelowaniu dokumentacji działalności gospodarczej czy rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji w obrocie papierów wartościowych. Status sygnalisty obowiązywać będzie do czasu umorzenia postępowania albo prawomocnego zakończenia sprawy wyrokiem sądu. Prokurator może także uchylić postanowienie o nadaniu statusu sygnalisty jeśli np. ujawnione informacje nie umożliwiają wszczęcia postępowania.
Przepisy przewidują także analogiczną ochronę i uprawnienia dla osób zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę.
Warto także zwrócić uwagę na nowe obowiązki, które projektowane przepisy nakładają na przedsiębiorcę będącego co najmniej średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Dotyczą one stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w celu przeciwdziałania przypadkom dokonywania przez osoby działające w imieniu lub na rzecz tego przedsiębiorcy niektórych przestępstw, określonych w projekcie ustawy.
Zgodnie z projektowanymi przepisami powyższe oznacza stosowanie środków organizacyjnych, kadrowych i technicznych mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełnienia niektórych przestępstw. Może to nastąpić w formie np. zapoznawania osób zatrudnianych przez przedsiębiorcę z zasadami odpowiedzialności karnej za przestępstwa, opracowania kodeksu etycznego przedsiębiorstwa, który miałby być podpisany przez każdego pracownika, współpracownika i kontrahenta firmy, czy określenie wewnętrznej procedury i wytycznych dotyczących otrzymywanych prezentów i innych korzyści przez pracowników.
Funkcjonariusze Policji zobowiązani do składania oświadczeń majątkowych.
Art. 49. poz.76. Oświadczenie majątkowe jest obowiązany złożyć:
– Funkcjonariusz i pracownik Policji właściwemu miejscowo komendantowi
Art. 53.
– Oświadczenia majątkowe składa się w terminie 14 dni od objęcia stanowiska, funkcji według stanu na dzień objęcia funkcji.
– Oświadczenia składa się co roku do 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego.
– w terminie 14 dni od daty zakończenia zajmowania stanowiska, pełnienia funkcji lub innego zdarzenia powodującego ustanie obowiązku składania oświadczeń majątkowych.
Art.56. Oświadczenia majątkowe składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Art. 73. Kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępni informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Projektowana ustawa jest dopiero na początku ścieżki legislacyjnej. Projekt został poddany konsultacjom publicznym, których efekt poznamy prawdopodobnie 6 listopada br.
W załączniku cały projekt ustawy.
