Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas absencji w pracy, w związku z przeprowadzanymi badaniami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia – twierdzi specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy Maciej Ambroziewicz.
Zgodnie kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy.
Bez badań nie można pracować
Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań:
- wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe;
- okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy
- kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Zgodnie z art. 229 paragraf 4 k.p., pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
W tym miejscu należy wyjaśnić, że badania kontrolne mają ścisły związek z dokumentem wystawionym przez lekarza, lekarza dentystę, starszego felczera lub felczera, potwierdzającym niezdolność pracownika do pracy zaświadczeniem lekarskim o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych, o których mowa w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.11.2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim.
Z uwagi na to, że powyższe zaświadczenie może dotyczyć nie tylko choroby pracownika, ale również konieczności osobistego sprawowania przez pracownika opieki nad chorym członkiem rodziny (np. dzieckiem), należy wyjaśnić, że pracodawca, obliczając okres niezdolności pracownika do pracy, od którego zależy obowiązek skierowania go na badania kontrolne, powinien uwzględnić wyłącznie zwolnienia związane z chorobą danego pracownika.
W myśl art. 229 paragraf 3 kodeksu pracy, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas nie wykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Badania w czasie pracy
Co do zasady czas wykonywania przez pracownika badań okresowych, nawet jeżeli trwają one kilka dni, stanowi usprawiedliwioną nieobecność w pracy, w trakcie której pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za pracę. Jak już wcześniej wspomniano pracownik nie powinien zostać dopuszczony do pracy w okresie, w którym nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku.
Gdyby jednak pracownik ze swojej winy nie wykonał badań (okresowych lub kontrolnych) w wyznaczonym terminie, pomimo otrzymania od pracodawcy skierowania na te badania z odpowiednim wyprzedzeniem, to w takim przypadku pracodawca, który ze względu na zapis art. 229 paragraf 4 k.p. nie dopuściłby go do pracy, nie musiałby wypłacać mu wynagrodzenia za ten czas. Ponadto, wobec takiego pracownika można również zastosować karę porządkową, o której mowa w art. 108 k.p. (karę upomnienia, nagany lub pieniężną) za niewykonanie badań w terminie, o ile termin ten został mu jednoznacznie wyznaczony i nie wystąpiły przeszkody niezależne od pracownika (np. nieobecność lekarza medycyny pracy), które mu to uniemożliwiły.
Jeśli jednak pracodawca wręczył takiemu pracownikowi skierowanie na badania kontrolne dopiero w dniu powrotu do pracy, a ze względu na nieobecność lekarza profilaktyka możliwość wykonania badań zostałaby odsunięta o kilka dni, to w takim przypadku nie widziałbym podstaw do pozbawienia pracownika wynagrodzenia za czas niedopuszczenia go do pracy ze względu na brak ważnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku
